Yapılan Ödemenin Dava-Takip Fatura Borcuna Mahsuben Yapılıp Yapılmadığı. (Konuk Yazar SMMM Hüseyin Yörükoğlu)

Not: Makaleler yazarın kişisel görüşünü ifade etmekte olup kaleme alındığı tarihteki mevzuat düzenlemeleri açısından geçerlidir. Daha sonra meydana gelecek değişimler uygulamada farklılık yaratabilir. Bu nedenle makale tarihini göz önünde bulundurunuz.

 

18.11.2024

 

Konu: Yapılan Ödemenin Dava-Takip Fatura Borcuna Mahsuben Yapılıp Yapılmadığı.

 

Ticari ilişkilerde çoğu kez satıcı ile alıcı arasındaki ticari ilişki nedeniyle satıcının alıcıdan birden fazla fatura alacağı bulunabilmektedir.

 

Eğer iki şirket arasında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 89. Maddesi’nde düzenlenmiş olan cari hesap ilişkisi var ise taraflar doğan alacakları teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek, cari hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebilmektedirler.

 

Eğer aralarında yazılı bir cari hesap sözleşmesi yok ise bu durumda iki şirket arasında “açık hesap” ilişkisinin bulunduğu değerlendirilecektir.

 

Böyle bir durumda ödemelerin mahsubunda 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 101 ve 102. maddelerinin dikkate alınması gerekecektir.

 

Ödemelerin mahsubunda 6098 sayılı TBK’nun 101. Maddesi uyarınca, ödeme belgelerinde ödemenin hangi borca ilişkin olduğu bildirilmiş ise o borç veya ödeme belgesinde hangi borca ilişkin ödeme yapıldığı açıklanmamış ancak davacı alacaklı tarafından o ödemeye ilişkin makbuz düzenlenmiş ise ödeme makbuzda gösterilen borçtan mahsup edilecek, ödemelerde kanunen geçerli bir açıklama yapılmamış veya makbuzda bir açıklık bulunmuyor ise 6098 sayılı TBK’nun 102. Maddesi uyarınca, ödemenin muaccel borç için yapıldığı, birden fazla muaccel borç var ise, borçluya karşı ilk olarak takip edilen borç için yapılmış olduğu kabul edilecek, takip yapılmamış ise ödeme, vadesi ilk önce gelmiş olan borç için yapılmış sayılacaktır.

 

Birden çok borcun vadesi aynı zamanda gelmişse, mahsup orantılı olarak; borçlardan hiçbirinin vadesi gelmemişse ödeme, güvencesi en az olan borç için yapılmış sayılır.

 

Örnek:

 

Takipteki alacağı 261.894,47 TL olan alacaklının borçlu ile arasında cari hesap ilişkisi bulunmaması halinde düzenlediği faturalar ve borçlu tarafından yapılan ödemeler sonucunda takipteki alacağının TBK’ya göre kaç lira olacağına ilişkin olarak bir çalışma aşağıdadır:

 

Davacı Alacağı (TL)	Davalı Ödemesi (TL)	Açıklama	Takip Edilen Tutar Bakiyesi (TL)	Toplam Alacak Tutarı (TL)
537.358,00				537.358,00
261.894,47		Takipteki Alacak	261.894,47	799.252,47
	293,620,63		261.894,47	505.631,84
262.616,62			261.894,47	768.248,50
	307.481,44	(505.631,84- 307.481,44 =)	198.150,04	460.767,06
	40.089,72	(198.150,04-40.089,72=)	158.060,68	420.677,34

 

Bu durumda alacaklının toplam alacağının 420.677,34 TL olmasına karşın takipteki alacağı 158.060,68 TL olacaktır.

 

(Hazırlayan: Hüseyin Yörükoğlu, SMMM)

PDF